Uwzględnienie skargi kasacyjnej

30 dni na sporządzenie pisemnego uzasadnienia

Zgodnie z art. 193 ppsa jeżeli nie ma szczególnych przepisów postępowania przed NSA do postępowania stosuje się odpowiednio przepisy postępowania przed WSA, z tym że NSA uzasadnia z urzędu wyroki i postanowienia w terminie 30 dni.

Wyrok i uzasadnienie Sąd doręcza z urzędu stronom.

Zgodnie z art. 141 ppsa uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu, z zastrzeżeniem braku takiej konieczności przy oddaleniu skargi. Ponadto art. 142 ppsa wskazuje, że odpis wyroku wraz z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu doręcza się każdej stronie.

Wniosek o uzupełnienie wyroku

Zgodnie z art. 157 ppsa strona może w ciągu 14 dni od dnia doręczenia wyroku jeżeli Sąd nie orzekł o całości skargi albo nie zamieścił dodatkowego orzeczenia złożyć wniosek o uzupełnienie wyroku co do zwrotu kosztów. Sąd taki wniosek może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym.

Niezbędne koszty postępowania kasacyjnego

W art. 205 ppsa umieszczono zasadę zwrotu niezbędnych kosztów. Do niezbędnych kosztów postępowania kasacyjnego, które mogą podlegać zwrotowi od strony skarżącej na rzecz strony przeciwnej należy zaliczyć również zwrot kosztów związanych z przygotowaniem odpowiedzi na skargę kasacyjną przez profesjonalnego pełnomocnika. W uchwale składu siedmiu sędziów NSA z dnia 19 listopada 2012 r., II FPS 4/12, Sąd, odpowiadając na pytanie prawne Prezesa NSA, wywołane rozbieżnością w orzecznictwie, stwierdził, że

„Art. 204 i art. 205 § 2–4 w zw. z art. 207 § 1 p.p.s.a. wraz z właściwymi przepisami odrębnymi, do których odsyła art. 205 § 2 i 3 tej ustawy, stanowią podstawę do zasądzenia zwrotu kosztów za wniesienie sporządzonej przez profesjonalnego pełnomocnika odpowiedzi na skargę kasacyjną.

Sąd podkreślił przy tym, że przy ustalaniu podstawy zwrotu kosztów od przygotowania odpowiedzi na skargę kasacyjną należy brać pod uwagę stawki analogiczne jak przy samej skardze kasacyjnej.

W obecnie obowiązującym stanie prawnym, zgodnie z § 3 komentowanego artykułu, przysługujące stronie należności z tytułu kosztów przejazdów oraz utraconego zarobku lub dochodu ustala się i wypłaca według zasad określonych w przepisach działu 2 tytułu III ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przepisy działu 2 (art. 85–93) dotyczą należności świadków, biegłych, tłumaczy i stron w postępowaniu cywilnym, przy czym zgodnie z art. 91 tej ustawy w wypadku, gdy obowiązujące przepisy przewidują przyznanie stronie należności w związku z jej udziałem w postępowaniu sądowym, należności te przyznaje się stronie w wysokości przewidzianej dla świadków. Mimo że w odesłaniu zawartym w art. 205 § 3  p.p.s.a. jest mowa tylko o stronie, należy, moim zdaniem, stosować te przepisy także do jej pełnomocnika, jeżeli sąd zarządzi stawienie się jej przez pełnomocnika, stosownie do art. 91 § 3 p.p.s.a.)

Należy przy tym podnieść, że zwrot zarobku lub utraconego dochodu, a także zwrot kosztów podróży przysługuje stronie wówczas, gdy jej stawiennictwo w sądzie wynika z wezwania sądu. Strona ma przy tym obowiązek należycie wykazać poniesione koszty (art. 85 i 86 w zw. z art. 91 u.k.s.). Taką sytuację w postępowaniu sądowoadministracyjnym przewiduje art. 91 § 3 p.p.s.a.

W przypadku zastosowania przez sąd tego przepisu stronie, a także osobie jej towarzyszącej, jeśli strona nie może się stawić bez jej opieki (art. 88 u.k.s.), przyznaje się za każdy dzień utraconego zarobku lub dochodu zwrot w wysokości jej przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu. W przypadku osoby pozostającej w stosunku pracy przeciętny dzienny zarobek oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu pracownikowi należnego ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Górną granicę należności stanowi równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, wynikającej z ustawy budżetowej. W przypadku zwrotu utraconego zarobku osobom zatrudnionych w organach władzy publicznej, jeżeli ich stawiennictwo na wezwanie sądu związane jest z ich zatrudnieniem w tych organach, stosuje się do tego zwrotu przepisy o podróżach służbowych na terenie kraju. Natomiast zgodnie z art. 85 u.k.s. zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania do sądu przyznaje się w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu. Górną granicę takich należności stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. W postanowieniu z dnia 3 lipca 2008 r., I OZ 498/08, LEX nr 494311, NSA stwierdził, że koszty dojazdu do sądu w celu uzyskania wyroku, jak również wyżywienia w podróży (diety), nie stanowią kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw.

W wypadku postępowania, w którym strona reprezentowana jest przez adwokata lub radcę prawnego (art. 205 § 2 p.p.s.a.) albo doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 205 § 2 w zw. z art. 205 § 4 p.p.s.a.), niezbędne koszty postępowania stanowi ich wynagrodzenie według stawek opłat wynikających z odrębnych przepisów (przy czym bez względu na liczbę profesjonalnych pełnomocników występujących w imieniu strony ma ona prawo jedynie do zwrotu wydatków jednego pełnomocnika), ponadto koszty sądowe (art. 211–213 p.p.s.a.) oraz koszty nakazanego przez sąd stawiennictwa pełnomocnika (art. 91 § 3 p.p.s.a.).

 katalog niezbędnych kosztów postępowania ma charakter wyczerpujący i zarazem wiążący; nie może być zatem rozszerzany na wydatki inne, drobne i zwykle występujące przy okazji procesu sądowego, takie jak wydatki na korespondencję. Także w postanowieniu z dnia 10 marca 2005 r., I SA/Lu 611/04, ZNSA 2005, nr 1, poz. 105, WSA w Lublinie stwierdził, że adwokatowi lub radcy prawnemu nie przysługuje zwrot kosztów kserowania pism procesowych wraz z załącznikami. Koszty te pokrywa przyznane mu wynagrodzenie.

W postanowieniu NSA z dnia 13 kwietnia 2006 r.,II FZ 233/06, ONSA WSA 2006, nr 5, poz. 127, stwierdzono, że w świetle art. 205 § 2 p.p.s.a. do niezbędnych kosztów postępowania strony reprezentowanej przez adwokata (radcę prawnego), ustanowionego w ramach prawa pomocy, należy również zaliczyć podatek od towarów i usług wynikający z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Podobnie jest, jeśli orzeczenie sądu administracyjnego pierwszej instancji zostanie uchylone, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania: za ponowny udział przed sądem pierwszej instancji przysługuje odrębne wynagrodzenie (postanowienie NSA z dnia 12 lutego 2009 r., II FZ 38/09, LEX nr 518261).

Minimalne koszty zastępstwa w postępowaniu przed sądami administracyjnymi
1) w sprawie dotyczącej należności pieniężnych albo
praw majątkowych, której wartość została określona
przez organ administracji publicznej lub
jest oczywista —stawka obliczona na podstawie par 6 rozporządzenia;

2) za sporzadzenie skargi i udział w rozprawie w sprawie
skargi na decyzji lub postanowienie Urzędu Patentowego —600 zł;

3) w innej sprawie —240 zł.

1. W postępowaniu przed NSA wprowadzono w art. 203, a także w art. 204 p.p.s.a. zasadę finansowej odpowiedzialności za wynik postępowania (zasadę rezultatu). Przejawia się ona w nałożeniu na stronę „przegrywającą" sprawę, bez względu na to, czy jest nią skarżący czy też organ, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi, obowiązku zwrotu kosztów postępowania stronie przeciwnej. Odstępstwo od zastosowania tej zasady przewidują art. 206 i 207 § 2 p.p.s.a. Pierwszy z wymienionych przepisów pozwala na zasądzenie na rzecz skarżącego od organu tylko części kosztów w razie częściowego uwzględnienia skargi. Drugi zaś w szczególnie uzasadnionych wypadkach umożliwia sądowi niezasądzanie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości lub w części.

 

Zasada odpowiedzialności stron za wynik postępowania nie obowiązuje w postępowaniu przed WSA, w którym skarżący w razie oddalenia skargi nie może być zobowiązany do pokrycia kosztów postępowania poniesionych przez organ, a jedynie organ jest obciążany zwrotem kosztów postępowania na rzecz skarżącego, gdy skarga zostanie uwzględniona (art. 200 p.p.s.a.) albo postępowanie umorzone (ale tylko w wypadkach, o których mowa w art. 201 p.p.s.a.).

2. Wprowadzenie zasady odpowiedzialności za wynik postępowania ma stanowić barierę przed pochopnym uruchamianiem postępowania ze skargi kasacyjnej. Stanowi także konsekwencję obciążenia kosztami sądowymi organów, co przede wszystkim sprowadza się do obowiązku uiszczania przez nie wpisu od skargi kasacyjnej i konieczności korzystania przy jej sporządzaniu z usług profesjonalnego pełnomocnika (art. 175p.p.s.a.).

3. Przepis art. 203 p.p.s.a. daje podstawę do zasądzenia od strony przegrywającej na rzecz strony przeciwnej jedynie zwrotu niezbędnych kosztów (art. 205 p.p.s.a.) postępowania kasacyjnego. Nie pozwala więc na dokonanie zwrotu kosztów poniesionych przed organem pierwszej instancji. W razie rozpoznania skargi przez NSA na podstawie art. 188 p.p.s.a. podstawą do zasądzenia zwrotu kosztów poniesionych w postępowaniu przed WSA będzie art. 200 p.p.s.a. (zob. wyrok NSA z dnia 21 kwietnia 2004 r., FSK 7/04, ONSA WSA 2004, nr 1, poz. 23; zob. także wyrok NSA z dnia 10 maja 2005 r., FSK 2536/04, z glosą A. Skoczylasa, Glosa 2005, nr 4, s. 129, z komentarzem G. Borkowskiego). Nie daje też podstawy do stosowania go w postępowaniu toczącym się przed NSA na skutek zażalenia, gdyż art. 197 § 2 p.p.s.a. nie przewiduje w razie rozpoznawania zażaleń odpowiedniego stosowania przepisów o zwrocie kosztów między stronami.

4. W art. 203 uregulowano uprawnienie do zwrotu niezbędnych kosztów postępowania kasacyjnego (art. 205 p.p.s.a.) na rzecz strony, która skutecznie wniosła skargę kasacyjną. W razie uwzględnienia skargi kasacyjnej zwrot kosztów należy się skarżącemu od organu, jeśli NSA uchylił wyrok WSA oddalający skargę (art. 151 p.p.s.a.), albo też na rzecz organu od skarżącego, jeśli został uchylony wyrok WSA uwzględniający skargę (art. 145–150 p.p.s.a.). W wypadku wielości podmiotów po stronie skarżącej (art. 51 p.p.s.a.) przy zasądzaniu kosztów „w obie strony", stosownie do przepisu art. 207 p.p.s.a., odpowiednio stosuje się art. 202 p.p.s.a.

Nie ma natomiast podstaw do zwrotu kosztów postępowania od organu na rzecz skarżącego w przypadku, gdy w wyniku uwzględnienia skargi kasacyjnej uchylono wyrok uwzględniający skargę (zob. wyrok NSA z dnia 31 marca 2011 r., I OSK 387/10, LEX nr 1079773). Komentowany przepis sformułowany jest w sposób kazuistyczny, co – mając na uwadze, iż stanowi podstawę do nałożenia obowiązku – wyklucza rozszerzającą wykładnię, a także zastosowanie przy jego interpretowaniu analogii.

5. Warunkiem skorzystania z uprawnienia do zasądzenia zwrotu kosztów postępowania jest złożenie odpowiedniego żądania w terminie, o którym mowa w art. 210 § 1 p.p.s.a.

6. W orzecznictwie NSA pojawiły się rozbieżności na tle dopuszczalności zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego na podstawie art. 203 i 204 p.p.s.a., jeżeli przedmiotem skargi kasacyjnej, a także zażalenia było postanowienie sądu pierwszej instancji. W postanowieniu z dnia 12 kwietnia 2005 r., GSK 1342/04, Wokanda 2005, nr 9, poz. 36, NSA przyjął, że przepisy art. 203 i 204 p.p.s.a. mają również zastosowanie w wypadku, gdy przedmiotem skargi kasacyjnej jest postanowienie sądu pierwszej instancji. Podobny pogląd sąd ten wyraził w wyroku z dnia 13 grudnia 2004 r., FSK 790/04, LEX nr 174574, stwierdzając, że zwrot kosztów postępowania kasacyjnego przysługuje także wtedy, gdy sprawa zakończona została przez sąd administracyjny postanowieniem. Odmienne stanowisko zaprezentował NSA w wyroku z dnia 4 października 2005 r., FSK 634/05, niepubl., w którym podkreślono, że uwzględniając skargę kasacyjną na umorzenie postępowania sądowego, sąd nie jest władny zasądzić kosztów zastępstwa procesowego na rzecz strony, która skargę tę wniosła, wobec braku przesłanek z art. 203 pkt 1 p.p.s.a. Z kolei w postanowieniu z dnia 31 stycznia 2005 r., FZ 504/04, LEX nr 799470, wskazano na brak odesłania w art. 197 § 2 p.p.s.a. do odpowiedniego stosowania przepisów o zwrocie kosztów postępowania między stronami, które dawałoby podstawę do odpowiedniego stosowania w razie oddalenia zażalenia art. 204 pkt 1 p.p.s.a., co pozwala obciążyć skarżącego kosztami postępowania kasacyjnego, gdy oddalono skargę kasacyjną na orzeczenie sądu pierwszej instancji. Można zauważyć, że obecnie dominuje w tej materii stanowisko wyrażone w postanowieniu z dnia 30 września 2005 r., II OSK 702/05, ONSA WSA 2006, nr 1, poz. 16, że w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej i uchylenia postanowienia sądu pierwszej instancji o odrzuceniu skargi przepis art. 203 p.p.s.a. nie ma zastosowania; w takim wypadku NSA nie orzeka o zwrocie kosztów postępowania także wówczas, gdy skarżący zgłosił w skardze kasacyjnej wniosek o przyznanie kosztów. Uzasadniając swoje stanowisko, NSA podniósł, że nie oznacza ono, iż skarżący nie może uzyskać zwrotu kosztów, jakie poniósł w związku z wniesieniem skargi kasacyjnej od postanowienia sądu pierwszej instancji odrzucającego skargę. Zwrot tych kosztów może jednak wchodzić w rachubę tylko wówczas, gdy w wyniku ponownego rozpoznania sprawy (po uchyleniu postanowienia odrzucającego skargę) sąd pierwszej instancji uwzględni skargę, a więc skarżącemu będzie przysługiwał zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw od organu, na podstawie art. 200 p.p.s.a., oraz w razie umorzenia postępowania z przyczyny określonej w art. 54 § 3, na podstawie art. 201 tej ustawy. Do takich niezbędnych kosztów należy bowiem zaliczyć koszty związane z wniesieniem skargi kasacyjnej od postanowienia sądu pierwszej instancji odrzucającego skargę, która została uwzględniona. Podobny pogląd NSA wyraził również w postanowieniu z dnia 25 lipca 2005 r., II OSK 552/05.

Przedstawione rozbieżności zostały przesądzone w podjętej na skutek wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich uchwale składu siedmiu sędziów NSA z dnia 4 lutego 2008 r., I OPS 4/07, z glosą aprobującą K. Celińskiej-Grzegorczyk, ZNSA 2008, nr 4 s. 145. Sąd przyjął w tym orzeczeniu, że przepisy art. 203 i 204p.p.s.a. nie mają zastosowania, gdy przedmiotem skargi kasacyjnej jest postanowienie sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie.

 

Podkreślił również aktualność przedstawionych wyżej orzeczeń umożliwiających skarżącemu, którego skarga zostanie następnie uwzględniona przez sąd pierwszej instancji, otrzymanie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego na podstawie art. 200 p.p.s.a. jako kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia swych praw. Stanowisko wyrażone w uchwale znalazło w pełni odzwierciedlenie w aktualnym orzecznictwie (zob. postanowienia NSA: z dnia 27 czerwca 2011 r., II FSK 928/11, z dnia 1 marca 2012 r., II OSK 418/12, i II OSK 429/12, oraz z dnia 22 maja 2012 r., II GSK 620/12, wszystkie opublikowane w CBOSA).

 



 

Podstawy prawne

znajomość przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz aktów wykonawczych do tej ustawy,

znajomość ustawy prawo o stowarzyszeniach,

znajomość ustawy o fundacjach,

znajomość ustawy o finansach publicznych,

znajomość ustawy o spółdzielniach socjalnych,

znajomość ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym,

znajomość przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego,

znajomość problematyki funkcjonowania trzeciego sektora,

znajomość ustawy o służbie cywilnej,

znajomość ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Skuteczne odwołanie przed KIO

Środki ochrony prawnej

regulują w sposób kompleksowy:

1. PZP
2. Rozporządzenia wykonawcze do PZP, zwłaszcza rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2010 r. w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań ( Dz.U. Nr 48 poz. 280)
3. Uzupełniająco przepisy k.p.c.

Jakie są środki ochrony prawnej

1. odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie UZP,
2. skargę do sądu okręgowego.

Kto może skorzystać ze środków ochrony prawnej

Wykonawcy, uczestnicy konkursu, a także inne podmioty, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy,
Organizacje wpisanym na listę organizacji uprawnionych do wnoszenia środków ochrony prawnej wobec ogłoszenia o zamówieniu oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia / obecnie 134 organizacje, www.uzp.gov.pl /

 Wartość zamówienia o postępowanie odwoławcze

Zgodnie z art. 180 ust. 1 PZP odwołanie przysługuje wyłącznie od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu o udzielnie zamówienia lub zaniechania czynności, do której zamawiający jest zobowiązany na podstawie ustawy.

W postępowaniach o wartości mniejszej niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 PZP, odwołanie przysługuje wyłącznie wobec czynności:

wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub zapytania o cenę;

opisu sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udział w postępowaniu;

wykluczenia odwołującego z postępowania o udzielenie zamówienia;

odrzucenia oferty odwołującego.

Wymogi formalne odwołania do KIO

Powinno wskazywać:

1. czynność lub zaniechanie czynności zamawiającego, której zarzuca się niezgodność z przepisami ustawy,
2. zawierać zwięzłe przedstawienie zarzutów,
3. określać żądanie oraz
4. wskazywać okoliczności faktyczne i prawne uzasadniające wniesienie odwołania.

Forma prawna odwołania do KIO

Zgodnie z art. 180 ust. 4 PZP w związku z § 5 rozporządzenia w sprawie regulaminu rozpoznawania odwołań, odwołanie wnosi się do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w formie pisemnej albo elektronicznej opatrzonej bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

Nie można wysłać pocztą !!!

Odwołujący przesyła kopię odwołania zamawiającemu przed upływem terminu do wniesienia odwołania w taki sposób, aby mógł on zapoznać się z jego treścią przed upływem tego terminu. Domniemywa się, iż zamawiający mógł zapoznać się z treścią odwołania przed upływem terminu do jego wniesienia, jeżeli przesłanie jego kopii nastąpiło przed upływem terminu do jego wniesienia za pomocą jednego ze sposobów określonych w art. 27 ust. 2 PZP.  

Rozpoznanie odwołania do KIO

Odwołanie podlega rozpoznaniu, jeżeli:
nie zawiera braków formalnych;
uiszczono wpis.

Art. 187 PZP zawiera szczegółową procedurę wzywania odwołującego przez Prezesa KIO do uzupełniania braków formalnych odwołania (określonych w art. 180 ust. 3 PZP), złożenia pełnomocnictwa albo dowodu uiszczenia wpisu w terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem zwrotu odwołania postanowieniem Prezesa KIO.

Wpis od odwołania w przetargu na dostawy lub usługi

Wysokość wpisu od odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na dostawy lub usługi oraz w konkursie, którego wartość jest:

mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy PZP, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich ogłoszeń o zamówieniach na dostawy lub usługi, wynosi 7.500 zł;

równa lub przekracza kwoty okreśone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy PZP, od których jest uzależiony obowiąek przekazywania Urzęowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich ogłszeńo zamówieniach na dostawy lub usłgi, wynosi 15.000 zł.

Wpis od odwołania w przetargu na roboty budowlane

Wysokość wpisu od odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane, którego wartość jest:

Mniejsza niż kwota określona w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy, od której jest uzależniony obowiązek przekazywania Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich ogłszeń o zamówieniach na roboty budowlane, wynosi 10.000 zł;

Równa lub przekracza kwotę określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy, od której jest uzależiony obowiąek przekazywania Urzęowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich ogłszeńo zamówieniach na roboty budowlane, wynosi 20.000 zł.

Terminy na wniesienie odwołania (zamówienie powyżej progów unijnych)

Termin na wniesienie odwołania, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy PZP:

przedmiotem odwołania jest czynność zamawiającego, oraz jeżeli informacje o czynności zamawiającego stanowiącej podstawę wniesienia odwołania zostało przekazane faksem lub drogą elektroniczną(art. 27 ust. 2 ustawy PZP) – 10 dni

Przedmiotem odwołania jest czynność zamawiającego, oraz jeżeli informacje o czynności zamawiającego stanowiącej podstawę wniesienia odwołania zostało przekazane w sposób inny niż okreśony w art. 27 ust. 2 ustawy PZP (tj. pisemnie) – 15 dni

Przedmiotem odwołania jest treść ogłoszenia o zamówieniu (termin liczony od dnia jego publikacji w Dzienniku Urzęowym UE lub Biuletynie Zamówień Publicznych), a jeżli postępowanie prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego wobec postanowień SIWZ (termin liczony od dnia zamieszczenia SIWZ na stronie internetowej) – 10 dni

Przedmiotem odwołania jest inna czynność– odwołnie wnosi się w terminie liczonym od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności moża był powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę jego wniesienia – 10 dni

Terminy na wniesienie odwołania (zamówienie poniżej progów unijnych)

Termin na wniesienie odwołania, jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy PZP:

przedmiotem odwołania jest czynność zamawiającego, oraz jeżeli informacje o czynności zamawiającego stanowiącej podstawę wniesienia odwołania został przekazane

•  faksem lub drogą elektroniczną (art. 27 ust. 2 ustawy PZP) – 5 dni 

•  w sposób inny niż okreśony w art. 27 ust. 2 ustawy PZP (tj. pisemnie) – 10 dni

Przedmiotem odwołania jest treść ogłoszenia o zamówieniu (termin liczony od dnia jego publikacji w Dz.Urz. UE lub Biuletynie Zamówień Publicznych), a jeżli postęowanie prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego wobec postanowień SIWZ (termin liczony od dnia zamieszczenia SIWZ na stronie internetowej) – 5 dni

Przedmiotem odwołania jest inna czynność– odwołanie wnosi się w terminie liczonym od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należtej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę jego wniesienia – 5 dni

Terminy wniesienia odwołania w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej

Zgodnie z art. 182 ust. 4 ustawy PZP, jeżeli zamawiający nie opublikował ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy lub mimo takiego obowiązku nie przesłał wykonawcy zawiadomienia o wyborze oferty najkorzystniejszej lub nie zaprosił wykonawcy do złożenia oferty w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej, odwołanie wnosi się nie później niż w terminie:

15 dni od dnia zamieszczenia w Biuletynie ZamówieńPublicznych albo

30 dni od dnia publikacji w Dz.Urz. Unii Europejskiej ogłszenia udzieleniu zamówienia, a w przypadku udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki albo zapytania o cenę- ogłoszenia o udzieleniu zamówienia z uzasadnieniem;

 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy, jeżeli zamawiający:

a) nie opublikował w Dz.Urz. Unii Europejskiej ogłoszenia o udzieleniu zamówienia; albo

b) opublikował w Dz.Urz. Unii Europejskiej ogłoszenie o udzieleniu zamówienia, które nie zawiera uzasadnienia udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki;

1 miesiąca od dnia zawarcia umowy, jeżli zamawiający:

a) nie zamieścił w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenia o udzieleniu zamówieniu; albo

b) zamieśił w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenie o udzieleniu zamówieniu, które nie zawiera uzasadnienia udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki albo zapytania o cenę.

Zachowanie terminu na wniesienie odwołania

Odwołanie złożone w placówce pocztowej operatora publicznego nie jest uznawane za wniesione w terminie (Uchwała Sądu Najwyższego z 7 lutego 2014 r., sygn. akt II CZP 90/13)

Zgodnie z art. 180 ust. 5 ustawy PZP odwołujący przesyła kopię odwołania zamawiającemu przed upływem terminu wniesienia odwołania w taki sposób, aby mógł on zapoznać się z jego treścią przed upływem tego terminu. Przepis zawiera domniemanie, zgodnie z którym, zamawiający mógł zapoznać się z treścią odwołania przed upływem terminu do jego wniesienia, jeżeli przesłanie jego kopii nastąpiło przed upływem terminu do jego wniesienia za pomocą jednego ze sposobów określonych w art. 27 ust. 2 ustawy PZP, tj. faksem lub drogą elektroniczną.

Przywrócenie terminu do wniesienia odwołania

Termin na wniesienie odwołania ma charakter terminu zawitego, nie podlegającego przywróceniu, a uchybienie temu terminowi powoduje wygaśnięcie prawa skorzystania ze śodka ochrony prawnej, jakim jest odwołanie.

Błędna informacja o terminie na wniesienie odwołania zawarta w treści ogłoszenia i SIWZ nie zmienia oceny, ż odwołanie powinno zostać wniesione we właściwym, wynikającym z przepisów terminie (wyrok KIO z dnia 8.09.2011 r.. sygn. akt KIO 1861/11

Wpływ wniesienia odwołania na termin złożenia oferty

Zgodnie z art. 182 ust. 5 ustawy PZP w przypadku wniesienia odwołania wobec treści ogłoszenia o zamówieniu lub postanowień SIWZ zamawiający może przedłużyć termin składania ofert lub termin składania wniosków.

Komentowany przepis nie wyznacza ani minimalnych, ani maksymalnych terminów przedłużenia terminu składania ofert (wyrok KIO z 9.12.2011 r., sygn. akt. KIO 2546/11).

Wniesienie odwołania a bieg terminu związania ofertą

Zgodnie z art. 182 ust. 6 ustawy PZP w przypadku wniesienia odwołnia po upłwie terminu składania ofert bieg terminu związania ofertą ulega zawieszeniu do czasu ogłoszenia przez Izbę orzeczenia. Bieg terminu związania ofertą rozpoczyna się wraz z upływem terminu składania ofert (art. 85 ust. 5 ustawy PZP).  W okresie zawieszenia zamawiający nie powinien podejmować żadnych czynności, z wyjątkiem jedynie odpowiedzi na odwołanie. Zawieszenie biegu terminu kończy się z chwilą ogłoszenia orzeczenia przez KIO.  Po upłwie okresu zawieszenia termin związania ofertą nie jest liczony od nowa (kontynuuje swój bieg).

Wniesienie odwołania a zawarcie umowy

Zakaz zawarcia umowy do czasu rozstrzygnięcia – w przypadku wniesienia odwołania zamawiający nie może zawrzeć umowy do czasu ogłoszenia przez KIO wyroku lub postanowienia kończącego postęowanie odwoławcze.

Zamawiający moż zgłosić wniosek o uchylenie zakazu zawarcia umowy. KIO uchyla zakaz zawarcia umowy, jeżli niezawarcie umowy mogłby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego, w szczególności w dziedzinach obronności i bezpieczeńtwa, przewyższające korzyści związane z koniecznością ochrony wszystkich interesów, w odniesieniu do których zachodzi prawdopodobieńtwo doznania uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia. KIO rozpoznaje wniosek w terminie 5 dni od dnia złożenia wniosku.

Wniesienie odwołania a ważność wadium

Wniesienie odwołania nie ma wpływu na ważość wadium. Zamawiający, nie później niż na 7 dni przed upłwem ważności wadium, wzywa wykonawców, pod rygorem wykluczenia z postęowania, do przedłożenia ważności wadium albo wniesienia nowego wadium na okres niezbędny do zabezpieczenia postęowania do zawarcia umowy. Jeżli odwołanie wniesiono po wyborze oferty najkorzystniejszej, wezwanie kieruje się jedynie do wykonawcy, którego ofertę wybrano jako najkorzystniejszą(art. 184 ustawy PZP).

Ustalają 7-dniowy ”termin przed upływem ważności wadiów” nie uwzględnia się dnia, w którym upłwa termin ważności wadium.

Gdy zamawiający nie wezwie wykonawców do przedłożenia nowego ważnego wadium, to wykonawcy nie mogą się bronić faktem, że wykonawca nie wezwał ich do przedłożenia nowego wadium i muszą się liczyć z tym, że zostaną wykluczeni z przetargu.
Jeszcze przed upływem terminu ważności wadium, wykonawca musi przedłożyć nowe wadium. Sytuacja ta dotyczy wykonawców którzy złożyli wadium w formie gwarancji bankowej i ubezpieczeniowej. Takie wadium należy przedłożyć zamawiajacemu w oryginale. 

Przystąpienie do postępowania odwoławczego

Zamawiający przesyła niezwłocznie, nie później niż w terminie 2 dni od dnia otrzymania, kopię odwołania innym wykonawcom uczestniczącym w postępowaniu o udzielenie zamówienia, a jeżeli odwołanie dotyczy treści ogłoszenia o zamówieniu lub postanowień SIWZ, zamieszcza ją również na stronie internetowej, na której jest zamieszczone ogłoszenie o zamówieniu lub jest udostęniana SIWZ, wzywając wykonawców do przystąpienia do postępowania odwoławczego.

Wykonawca moż zgłosić przystąpienie do postępowania odwoławczego w terminie 3 dni od dnia otrzymania od zamawiającego kopii odwołania, wskazując stronę do której przystęuje. Zgłoszenie przystąpienia doręcza się Prezesowi KIO w formie pisemnej albo elektronicznej.

Status prawny przystępującego do postępowania

Wykonawcy, którzy przystąpili do postępowania odwoławczego, stają się uczestnikami postępowania odwoławczego, jeżli mają interes w tym, aby odwołanie zostało rozstrzygnięte na korzyść jednej ze stron.

Czynności uczestnika postępowania odwoławczego nie mogą pozostawać w sprzeczności z czynnościami i oświadczeniami strony, do której przystąpił. Wyjątek stanowi instytucja „sprzeciwu", który może wnieść wykonawca przystępujący po stronie zamawiającego w sytuacji, gdy zamawiający uznaje w całości zarzuty odwołania.

Opozycja przeciw przystąpieniu wykonawcy

Zamawiający lub odwołujący może zgłosić opozycję przeciw przystąpieniu innego wykonawcy nie później niż do czasu otwarcia rozprawy.

KIO uwzględnia opozycję jeżeli zgłaszający opozycję uprawdopodobni, że wykonawca nie ma interesu w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść strony, do której przystąpił; w przeciwnym razie KIO oddala opozycję.

Postanowienie o uwzglęnieniu albo oddaleniu opozycji KIO może wydać na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie o uwzglęnieniu albo oddaleniu opozycji nie przysługuje skarga.

Sprzeciw co do uwzględnienia w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu przez zamawiającego

Jeżli uczestnik postępowania odwoławczego, który przystąpił do postępowania po stronie zamawiającego, nie wniesie sprzeciwu co do uwzględnienia w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu przez zamawiająego, KIO umarza postępowanie, a zamawiający wykonuje, powtarza lub unieważnia czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia zgodnie z żądaniem zawartym w odwołniu (art. 186 ust. 3 ustawy PZP)

Sprzeciw wnosi się na piśmie lub ustnie do protokołu.

Oświadczenie zamawiającego o uwzględnieniu w całości wszystkich zarzutów odwołania nie podlega ocenie co do jego zasadności, w związku z czym KIO jest nim związana, zaś zamawiający obowiązany jest wykonać czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu. (postanowienie KIO z dnia 13 kwietnia 2011 r., KIO 625/11)

Sprzeciw co do uwzględnienia w całości zarzutów przedstawionych w odwołaniu przez zamawiającego

Jedynie wniesienie sprzeciwu, przy jednoznacznym oświadczeniu zamawiającego o uwzględnieniu w całości zarzutów, mogłyby prowadzić do merytorycznego rozstrzygnięia zarzutów przez Izbę. (wyrok KIO z dnia 21.06.2011 r., KIO 1188/11)

żaden przepis PZP nie wymaga wykazania jakichkolwiek dodatkowych przesłanek do wniesienia sprzeciwu, w tym - nie wymaga wykazania interesu we wniesienia sprzeciwu. (wyrok KIO z dnia 10.06.2011 r., KIO 1099/11)

Wykonawca, który nie stał się uczestnikiem postępowania odwoławczego nie może skutecznie wnieść sprzeciwu (post. KIO z dnia 30.06.2010 r., KIO/UZP 1218/10)

Odpowiedź na odwołanie oraz cofnięcie odwołania

Zgodnie z art. 186 ustawy PZP zamawiający ma możliwość wniesienia odpowiedzi na odwołanie. Odpowiedź ta może zostać wniesiona na piśmie lub ustnie do protokołu.  Na podstawie art. 187 ust. 8 ustawy PZP, odwołujący może cofnąć odwołanie do czasu zamknięcia rozprawy, w takim przypadku KIO umarza postęowanie odwoławcze.  Jeżeli cofnięcie odwołania nastąpi przed otwarciem rozprawy, odwołującemu zwraca się 90% wpisu.

Postępowanie przed KIO

KIO rozpoznaje odwołnie w terminie 15 dni od dnia jego doręczenia Prezesowi KIO. Prezes KIO może zarządzić łączne rozpoznanie odwołań przez KIO, jeżeli zostało one złożone w tym samym postępowaniu o udzielenie zamówienia lub dotyczą takich samych czynności zamawiającego.

Co do zasady KIO rozpoznaje odwołanie na jawnej rozprawie.

KIO rozpoznaje odwołnie na posiedzeniu niejawnym, jeżli przy rozpoznaniu odwołania może być ujawniona informacja niejawna w rozumieniu przepisów o ochronie informacji niejawnych. Rozprawa odbywa się wówczas wyłącznie z udziałem stron lub ich pełomocników. 

KIO rozpoznaje odwołanie w składzie jednoosobowym. Prezes KIO moż zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzyosobowym.

Postępowanie dowodowe przed KIO

Strony i uczestnicy postępowania odwoławczego są zobowiązani wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Dowody na poparcie swoich twierdzeń lub odparcie twierdzeń strony przeciwnej strony i uczestnicy postępowania odwoławczego mogą przedstawiać aż do zamknięia rozprawy.

KIO moż dopuśić dowód niewskazany przez stronę, dowodami są w szczególności dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz przesłuchanie stron.

KIO ocenia wiarygodność moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Przewodniczący składu orzekającego zamyka rozprawę po przeprowadzeniu dowodów i udzieleniu głosu stronom, a także jeżeli Izba uzna, że sprawa został dostatecznie wyjaśniona. W praktyce postępowanie przed KIO zasadniczo różni się od postępowania dowodowego przed Sądem powszechnym. Na przykład rzadko postanawia się uwzględnić wniosek dowodowy o powołanie biegłego.

Odrzucenie odwołania przez KIO

KIO odrzuca odwołanie, jeżeli stwierdzi, że:
1) w sprawie nie mają zastosowania przepisy ustawy;
2) odwołanie zostało wniesione przez podmiot nieuprawniony;
3) odwołanie zostało wniesione po upływie terminu określonego w ustawie;
4) odwołujący powołuje się wyłącznie na te same okoliczności, które były przedmiotem rozstrzygnięcia przez KIO w sprawie innego odwołania dotyczącego tego samego postępowania wniesionego przez tego samego odwołującego się;
5) odwołanie dotyczy czynności, którą zamawiający wykonał zgodnie z treścią wyroku KIO lub sądu lub, w przypadku uwzględnienia zarzutów w odwołaniu, którą wykonał zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu;
6) w postępowaniu o wartości zamówienia mniejszej niż progi unijne, odwołanie dotyczy innych czynności niż określone w art. 180 ust. 2 ustawy PZP;
7) odwołujący nie przesłał zamawiającemu kopii odwołania, zgodnie z art. 180 ust. 5 ustawy PZP.

Oddalenie/uwzględnienie odwołania

O oddaleniu odwołnia lub jego uwzglęnieniu KIO orzeka w wyroku. W pozostałch przypadkach KIO wydaje postanowienie.

KIO uwzglęnia odwołnie, jeżli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miał wpłw lub moż miećistotny wpłw na wynik postęowania o udzielenie zamówienia

Orzeczenie KIO a wzruszenie zawartej umowy w sprawie zamówienia publicznego 

KIO może, jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta oraz zachodzi jedna z przesłanek, o których mowa w art. 146 ust. 1 ustawy PZP:

• unieważnić umowę; 

albo 

• unieważnić umowę w zakresie zobowiązań niewykonalnych i nałożyć karę finansową w uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy nie jest możliwy zwrot świadczeń spełnionych na podstawie umowy podlegającej unieważnieniu; 

albo 

• nałożyć karę finansową albo orzec o skróceniu czasu obowiązywania umowy w przypadku stwierdzenia, ż utrzymanie umowy w mocy leży w ważnym interesie publicznym, w szczególności w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. 

Orzeczenie KIO po zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego

Uwzględnienie odwołania może ograniczać się tylko do stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy PZP. Zgodnie z art. art. 192 ust. 3 pkt 3 ustawy PZP, jeżli umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta w okolicznościach dopuszczonych w ustawie - stwierdzić naruszenie przepisów ustawy. Stwierdzenie przez KIO „naruszenia przepisów ustawy” nastąpi w sytuacji: rozpoznawania odwołania po prawidłowym zawarciu umowy, czyli w sytuacji, gdy podpisana umowa nie podlega unieważnieniu (art. 146 ust. 2 ustawy PZP) albo gdy KIO uchylił zakaz zawarcia umowy (art. 183 ust. 2 ustawy PZP).

Koszty postępowania odwoławczego

W wyroku oraz w postanowieniu kończącym postępowanie odwoławcze KIO rozstrzyga o kosztach postępowania odwołwczego, strony ponoszą koszty postępowania odwoławczego co do zasady stosownie do jego wyniku

Koszty postępowania odwoławczego:

w przypadku uwzględnienia w całości odwołania przez zamawiająego znosi się wzajemnie;

ponosi zamawiający, jeżli uwzglęnił w całości zarzuty przedstawione w odwołaniu po otwarciu rozprawy, znosi się wzajemnie, jeżli zamawiająy uwzglęnił w całości zarzuty przedstawione w odwołaniu przed otwarciem rozprawy;

w okolicznościach wniesienia sprzeciwu zgodnie z art. 186 ust. 4, ponosi odwołujący, jeżli odwołanie został oddalone przez KIO, lub wnoszący sprzeciw, jeżli odwołanie zostało uwzglęnione przez KIO

Prawnik specjalizujący się w tematyce zamówień publicznych

Robert Siwik

robert.siwik@jara-law.pl
Jara & Partners Sp.k.

ul. Bonifraterska 17 00-203 Warszawa

Tel.: (+48 22) 246 00 30 Fax: (+48 22) 246 00 31